Vị thuốc được dùng từ cây dành dành với tên gọi Chi tử có vị đắng, tính lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, chỉ huyết, mát huyết, tiêu viêm. Thường được dùng chữa viêm gan nhiễm trùng vàng da, ngoại cảm phát sốt, mất ngủ
Cây Dành dành, dân gian hay dùng để đồ xôi, làm bánh vì quả có màu sắc đẹp, có tên khoa học là Gardenia jasminoides thuộc họ Cà phê (Rubiaceae). Cây thuộc loại nhỡ cao hơn 1m, phân cành nhiều. Lá mọc đối hay mọc vòng 3, lá có hình trái xoan hay bầu dục dài, nhẵn bóng, lá kèm mềm ôm lấy cả cành như bẹ lá. Hoa mọc đơn độc ở đầu cành, màu trắng, rất thơm. Cuống có 6 cạnh hình như cánh. Quả thuôn bầu dục, có nhiều rãnh dọc như cánh màu vàng cam, trong chứa nhiều hạt dính nhau thành một khối. Hoa dành dành được dùng trong kỹ nghệ hương liệu và nước hoa (mùi thơm jasmine).
1. Vị thuốc từ cây dành dành
Cây Dành dành là cây của vùng lục địa Đông nam châu Á, mọc hoang ở nhiều nước. Dân gian hay làm cảnh trước sân nhà hoặc hai bên lối đi, hoa của cây dành dành có mùi thơm nhẹ nhàng dễ chịu nên được ưa thích. Trồng bằng cành hoặc bằng hạt vào mùa xuân-hè. Lá thu hái quanh năm, dùng tươi. Rễ thu hái quanh năm, rửa sạch, thái lát, phơi khô để dùng. Quả thu hái ghi gần chín, ngắt bỏ cuống, đem phơi hay sấy nhẹ đến khô. Nếu bóc vỏ trước khi sấy sẽ được một vị thuốc với tên gọi là Chi tử nhân (giống như cái chén đựng rượu của vua chúa ngày xưa).
Theo các tài liệu nghiên cứu ghi nhận trong quả có một chất màu vàng là gardenin. Ngoài ra còn có tannin, tinh dầu và chất pectin. Trong lá có 10-20% mannit. Gardenin có tác dụng ức chế và làm giảm lượng sắc tố mật trong máu, nên được dùng để trị bệnh hoàng đản (vàng da). Nước sắc dành dành cũng có tác dụng kháng sinh đối với một số vi trùng, tác dụng hạ áp, tăng bài tiết dịch mật.
Vị thuốc được dùng từ cây dành dành với tên gọi Chi tử có vị đắng, tính lạnh, có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, chỉ huyết, mát huyết, tiêu viêm. Thường được dùng chữa viêm gan nhiễm trùng vàng da, ngoại cảm phát sốt, mất ngủ, viêm kết mạc mắt, loét miệng, đau răng, người hay chảy máu cam, thổ huyết, tiểu tiện ra máu, trong người nóng gây tiểu tiện ít và khó đi, viêm thận, phù thũng. Có thể dùng quả khô với liều từ 6-12g, hoặc rễ khô 20-40g, dạng thuốc sắc. Dùng ngoài, nghiền quả và thêm ít nước hoặc rượu trắng để đắp trị đinh nhọt, lở loét và bong gân. Lá cũng có thể dùng tươi giã đắp đau mắt đỏ.
2. Các bài thuốc dân gian từ cây dành dành thường dùng để chữa bệnh
- Viêm gan nhiễm trùng vàng da, dùng Chi tử 9g, Nhân trần 18g, Đại hoàng 6g sắc với 300ml nước cô lại còn 200ml, uống trong ngày.
- Viêm kết mạc mắt, mắt đỏ sưng đau, dùng Chi tử, lá Trắc bá mỗi vị 9g, Sinh địa, rể Cỏ tranh mỗi vị 15g, sắc nước uống.
- Thổ huyết, chảy máu cam, đái ra máu, dùng Chi tử, lá Trắc bá mỗi vị 9g, Sinh địa, rễ Cỏ tranh mỗi vị 15g, sắc nước uống. Trong trường hợp tiểu ngắn, tiểu buốt, dùng Chi tử, Mộc thông, Hoạt thạch, mỗi thứ 8g, sắc chung lấy nước uống.
- Phụ nữ kinh nguyệt không đều, huyết nhiệt, có thể dùng Chi tử 12g, Sinh địa 10g, Bạch thược 8g, sắc chung lấy khoảng 300 ml nước sắc chia uống 2-3 lẩn trong ngày, uống trong một tuần thì ngưng, kinh nguyệt sẽ đều trở lại.
- Người thể trạng huyết áp tăng cao gây đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, sườn đau tức, lấy Chi tử 12g, phối hợp Đơn bì 12g, Sài hồ 8g, sắc uống trong ngày thay nước thường.
- Trong trường hợp tiểu ngắn, tiểu buốt, gồm Chi tử, Mộc thông, Hoạt thạch, mỗi thứ 8g, sắc chung lấy nước uống, nếu đi tiểu tiện có máu thì có thể gia thêm Sinh địa, Trắc bá diệp, mỗi loại 6g, sắc chung.
Nước chiết từ hạt có màu vàng cam đẹp, có thể dùng chế biến các món ăn như xôi, thạch, hoặc làm bánh… Tuy nhiên cần chú ý người suy nhược, tỳ vị hư hàn, ăn chậm tiêu, tiêu chảy, không nên dùng.
DS Lê Kim Phụng-t4ghcm.org.vn
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, bọ nhảy phá hoại các cây họ thập tự: ...
Cần là loại rau ưa nhiệt độ thấp, chỉ phát triển vào mùa đông (cuối thu, đầu ...
Hiện là thời điểm phát triển nhiều diện tích rau màu vụ đông ở đồng bằng sông ...
Nếu bạn có một khu vườn nhỏ xinh và muốn phủ xanh chúng bằng những loại rau ...
Trồng rau su hào trái vụ, cho năng suất và giá thành cao, đang được nhiều nông ...
Biện pháp dùng bẫy bả chua ngọt là chỉ pha thuốc vào bả, sau đó đặt bả ...
Calcium cần cho sự phát triển răng và xương, hoạt động dẫn truyền tín hiệu thần kinh, ...
Với cách trồng này chúng ta tận dụng thân cây chuối sau khi thu hoạch thay vì ...
Theo Đông y, rau khúc có vị ngọt, hơi đắng, tính bình, không độc đi vào kinh ...
Một số loại nước ép rau quả thường được sử dụng như một cách thức để bạn ...
Rau mầm củ cải đỏ có giá dinh dưỡng cao hơn gấp 2 tới 3 lần bình ...
Rau mầm hướng dương có độ giòn, béo thanh mát ở cuống họng và là một món ...
Để trồng rau bằng phương pháp này, bạn cần chuẩn bị hộp xốp, đất trồng, phân hữu ...
Bệnh phát triển từ mặt dưới lá, phía trên lá có những chấm nhỏ màu vàng, về ...
Bệnh hại rau do nấm trong đất là một vấn đề mà người nông dân còn gặp ...
Tùy theo độ phì nhiêu của đất mà bón phân hợp lý. Với diện tích 1.000m2 có ...
Tương truyền rằng ông tổ ngành y Hippocrates đã chọn những nơi gần bờ suối có nhiều ...
Các dạng nhà lưới hiện đã xây dựng ở các vùng trồng rau có thể sử dụng ...
Theo chuyên gia Nguyễn Lân Hùng, có một loại đậu cũng có thể đưa vào cho bà ...
Cây bồn bồn có tên khoa học là Typha orientalis G.A, Họ hương bồ - Typhaceae. Bồn ...
Không nên hòa lân super với một lượng lớn để tưới thúc vào gốc cho rau màu ...
Cây gai có vị ngọt đắng, tính mát, đi vào hai kinh tâm, thận; thường dùng để ...
Hiện nay trồng rau tại nhà đã trở thành kỹ năng của những người dân đô thị, ...
Cây đậu rồng ưa trồng nơi đất tốt, giàu mùn, đất thịt nhẹ hoặc đất thịt pha ...
Mùa mưa, cây rau màu thường kém năng suất và chất lượng là do mưa lớn kéo ...
Tương tự như đối với su su trồng lấy quả song cần thêm một số kỹ thuật ...
Su su vừa tới lứa thì thu hoạch ngay, cách 5-7 ngày lại thu được một lần. ...
Rau chứa đến 80 – 95% nước nên rất dễ hỏng ngoại trừ những loại rau ăn ...
Do nắng gắt thường xuyên nên lưu ý chọn giống rau có lá khá dầy và thân ...
Rau đắng đất được coi là cây thuốc quí trong thiên nhiên bởi sự lành tính và ...
Sau các trận mưa lớn kéo dài, các ruộng rau màu thường rơi vào tình trạng ngập ...
Yêu cầu quan trọng nhất trong sản xuất trồng rau hữu cơ là không sử dụng thuốc ...
Nhiều người không ăn được rau củ có vị đắng. Nếu biết được những công dụng của ...
Rau củ màu tím không chỉ ngon mắt mà nó còn có rất nhiều tác dụng đối ...
Tại Trung Quốc, Cẩm là dược liệu có vị đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, ...
Rau mầm là rau được canh tác bằng các loại hạt giống thông thường, nhưng thời gian ...
Không nên dùng phân hữu cơ tươi bón hoặc tưới cho rau. Phân hữu cơ cần ủ ...
Vừng là cây có thời gian sinh trưởng ngắn, nên rất cần ánh sáng cho quang hợp ...
Yêu cầu quan trọng nhất trong sản xuất rau hữu cơ là không sử dụng thuốc trừ ...
Những lợi ích cho sức khỏe con người của đậu rồng có thể thấy rất rõ. Nhưng ...
Nói đến rau, người ta thường nghĩ đến vai trò cung cấp chất xơ, vitamin, nhưng ít ...
Cây ấu và rau nhút rất dễ trồng, ít vốn đầu tư, nhẹ công chăm sóc, ít ...
Hạt vừng còn gọi là hạt mè, trong các bài thuốc người ta cũng gọi là hạt ...
Bón phân cho rau, màu cân đối, bón sớm, bón nhiều kali và phun chế phẩm K-H; ...
Mô hình trồng rau ăn lá bằng phương pháp che phủ lưới là mô hình trồng rau ...
Lá khoai lang là loại rau dân dã vừa ngon, vừa mát và bổ. Củ và rau ...
Tận dụng khoảng không gian ở hiên nhà, sân thượng hoặc sân vườn, bạn sẽ có một ...
Để dùng làm thuốc, người ta dùng toàn cây, rửa sạch, phơi khô. Cũng dùng cả cây ...
Theo dược học cổ truyền, rau cần nước tính mát, vị ngọt, hơi cay, có công dụng ...
Từ cơ sở khoa học và khảo sát thực tế trong nhiều năm, chúng tôi xin cung ...
Với các loại rau ăn lá, nên chọn phần còn nguyên cụm, tươi xanh, bỏ bớt lá ...
Rau đắng biển có chứa hoạt chất saponin gồm bacosid A và B, có tác dụng gia ...
Hiện nay, phát triển ngành trồng rau sạch có hiệu quả kinh tế cao, phù hợp với ...
Rau là loại cây ngắn ngày nhưng cho khối lượng sản phẩm khá lớn. Do vậy, muốn ...
Trồng rau sạch bị ảnh hưởng rất lớn bởi điều kiện thời tiết. Việc thâm canh cần ...
Cẩm nang trồng rau ăn quả an toàn phần cuối
Dưới đây là những thực phẩm hàng đầu giúp tăng cường chức năng gan.
Các chuyên gia dinh dưỡng đồng ý rằng các chất dinh dưỡng có thể được bảo vệ ...
Trong sản xuất rau, tổ chức được một cơ cấu luân canh cây trồng tốt, chuẩn bị ...
Trong mọi điều kiện có thể, lớp phủ nên được làm từ các vật liệu hữu cơ ...
Một số rau xanh ăn hàng ngày là nguồn cung cấp chất khoáng, vitamin, vi khoáng, chất ...
Cách làm tốt nhất hãy bắt đầu bằng việc tạo dựng lượng vật chất hữu cơ ...
Tài liệu này giúp chúng ta hiểu thêm về phương pháp canh tác rau mới mà chắc ...
Hiện nay, trước tình trạng mất an toàn vệ sinh của các loại rau củ, nhiều người ...
Nhiều loại rau củ quả như củ dền, đậu nành… là những thực phẩm giàu dinh dưỡng ...
Nói đến đẹp da nhiều người nghĩ đến mỹ phẩm dưỡng da hoặc muốn đi viện thẩm ...
Mùa xuân hè rau củ thường nhiều thuốc trừ sâu hơn mùa đông do môi trường rất ...
Hầu hết các loại rau có tính kiềm trong tự nhiên. Ăn nhiều thực phẩm có tính ...
Luộc rau khi nước đã sôi, cho chút muối vào nước… là những cách đơn giản giúp ...
Trong lối sống bận rộn hiện nay, căng thẳng trong công việc và cuộc sống làm giảm ...
Các chuyên gia thuộc Đại học Rice - Mỹ gần đây cho biết việc bảo quản rau ...
Rau trộn giúp các món ăn chính đỡ ngán và thêm phần hấp dẫn. Tuy nhiên, không ...
Hẹ nước là một loài rong không chỉ mọc ở ruộng nước, mà còn hiện diện ở ...
Cây cần ta có thân xốp, chia thành nhiều đốt. Mỗi đốt có một lá, có bẹ ...
Người tiêu dùng chỉ còn mỗi một cách là phải có kinh nghiệm thực tế của mình. ...
Trước nay ta chỉ thường nghe đến những bài báo giúp mẹ kích thích sữa, ăn gì ...
Thanh lọc máu là điều cần thiết để các cơ quan nội tạng hoạt động suôn sẻ.
Rau xà lách là tên gọi chung cho một loại rau ăn sống , Rau xà lách ...
Rau ăn lá là nhóm rau xanh được dùng nhiều cho bữa ăn hàng ngày, rau là ...
Rau củ là một phần không thể thiếu trong bữa ăn hàng ngày, nhưng ăn rau thế ...
Rau ăn trái là các loại dây leo cho trái như bầu bí, mướp, khổ qua, dưa ...
Vì sao việc ngâm ủ hạt giống trước khi gieo là cần thiết? Theo GS.TS Mai Văn ...
Theo các chuyên gia dinh dưỡng trên trang The Health, rau xanh cũng như các loại củ ...
Quầng thâm mắt gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Ngoài các yếu tố di truyền, ...
Trồng rau tại nhà đang được người dân quan tâm và thực hiện, tuy nhiên do ...
Tuyệt đối không bón các loại phân chuồng chưa ủ hoai, không dùng phân tươi pha loãng ...
Các chuyên gia về rau khuyến cáo, nếu không rửa đúng cách, rau bẩn vẫn hoàn bẩn. ...
Rau sam còn có nhiều tên gọi khác như mã xỉ hiện, mã xỉ thái, trường thọ ...
Chọn cách gieo trồng rau màu nào hiệu quả đó luôn là mối quan tâm của bà ...
Toàn cây So đũa cũng là một nguồn thảo dược rất quý cho sức khỏe con người. ...
Đôi khi mua nhiều rau quả về nhưng bạn lại chưa cần ăn tới chúng đến hoặc ...
Những lời khuyên dưới đây của các chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp bạn hiểu rõ vấn ...
Bên cạnh việc tiêm chủng, các nhà khoa học cũng đề xuất một phương pháp nhằm giảm ...
Khi đục lỗ màng phủ thì không nên để ướt mặt màng phủ vì nó sẽ làm ...
Quế vị mọc lẫn trong các bãi cỏ dọc sông hồ. Loại rau này có vị cay ...
Sống thọ và sống có ích cho người khác luôn luôn là niềm mơ ước của mọi ...
Cây cần yêu cầu nước tưới rất nhiều, khi mới bắt đầu cấy gốc cây cần vào ...
Loại quả này phổ biến ở rất nhiều nước và có thể chế biến thành nhiều món ...
Trồng rau trong mùa mưa thường bất lợi hơn trong mùa nắng do năng suất, chất lượng ...
Rau ngành ngạnh được hái từ những đọt lá non của cây, lá rau này có thể ...
Rau sạch là sạch về hình thức mẫu mã bên ngoài : xanh mướt và không có ...
Việc lạm dụng hóa chất Trung Quốc để làm giá đỗ cung cấp cho người tiêu dùng ...
Vài năm trở lại đây khái niệm trồng rau an toàn trở nên quen thuộc với người ...
Rau sạch được bán trên thị trường hiện nay chỉ chú trọng yếu tố sạch qua vẻ ...
Rau củ phải dùng phân bón mới phát triển được. Tuy nhiên, mỗi loại rau, củ có ...
Rau mầm rất dễ gieo trồng, tuy nhiên để có được một khay rau mầm chất lượng, ...
Rau mầm là loại rau sạch nhất trong các loại rau hiện có trên thị trường, là ...
Rau mầm là loại rau mới phát triển ở giai đoạn mầm. Đây chính là một loại ...
Bầu đất dây hay còn gọi là Kim thất, Rau lúi, Rau bầu đất, Dây chua lè, ...
Hiện nay chúng ta bắt gặp các cửa hàng bán rau hữu cơ vậy rau hữu cơ ...
Rau chứa đến 80 – 95% nước nên rất dễ hỏng (ngoại trừ những loại rau ăn ...
Đau nửa đầu có nhiều dạng. Có thể bị đau nhiều ở một bên hoặc cả hai ...