Mẫu đơn là cây ưa nhiều ánh sáng, cây không sống được trong điều kiện râm mát, sợ úng nước, chịu được hạn, được rét.
I.Hình thái:
Thuộc loại cây nhỏ, thân gỗ. Cây cao từ 0,7-1 m, đôi khi có cây cao từ 2,3-2,7 , có nhiều cành. Lá mọc so le, thường chia thành 3 lá chét, mỗi lá chét lại chia thành 3 thùy, mặt trên lá màu xanh nhạt hay xanh sẫm, mặt dưới màu trắng nhạt, bóng, không có lông tơ. Cuống lá dài từ 10-25 cm, hình thuôn hoặc tròn, lá chét cuống ngắn hoặc không cuống. Hoa mọc ở đầu ngọn cây, đầu cành, hoa rất tổng hợp, đường kính 10-20 cm, màu đỏ tím hoặc trắng, hoặc vàng, màu sắc rất đẹp, mùi thơm gần giống mùi thơm của hoa hồng. Hoa có nhiều nhị đực. Quả hình ngôi sao, hoặc hình tam giác hoặc lục giác. Hạt màu đen, nhỏ hơn hạt đậu tương. Rễ dùng làm thuốc, sau khi chế biến, rễ cuộn cong như lông ngỗng, ngoài màu đen, có nhiều vết nhăn, mặt trong màu hồng nhạt, có mùi thơm đặc biệt, lổn nhổn trên mặt có những hạt nhỏ màu trắng.
II. Điều kiện sinh trưởng:
Mẫu đơn là cây ưa nhiều ánh sáng, cây không sống được trong điều kiện râm mát, sợ úng nước, chịu được hạn, được rét. Cây ưa trồng trên sườn đất dốc, lớp đất dày, tiêu thoát nước tốt, hoặc đất cát pha nhiều màu; trồng trên đất nặng, rễ cây nhỏ, chia ra nhiều nhánh, rễ lại hay bị thối; trồng trên đất cát đen thì rễ tổng hợp nhưng vỏ lại mỏng. Mẫu đơn ưa trồng trên đất mới khai hoang, rất sợ liên canh vì cây dễ sinh nhiều sâu bệnh hại, sản lượng và chất lượng đều thấp.
III. Kỹ thuật trồng:
1. Cách nhân giống: Mẫu đơn có hai khả năng sinh sản: vô tính và hữu tính.
a. Nhân giống vô tính:
Trồng bằng gốc. Thời gian thu hoạch mẫu đơn cũng là lúc chọn gốc làm giống. Gốc được chọn là những gốc tổng hợp, mập, không sâu bệnh, có nhiều mầm chồi. Mỗi gốc như vậy thường bổ dọc làm 3 phần, phần nào cũng có 1,2 mầm chồi còn đang trong giai đoạn ngủ. Vì gốc cây chất gỗ rất cứng nên có thể dùng dao rựa sắc mà bổ. Thời gian trồng thường vào cuối thu và đầu đông. Trồng ngay trong thời gian này thì giống mau đâm ra rễ mới, bám chặt vào đất, năm sau cây có điều kiện phát triển sớm; nếu trồng muộn gặp thời tiết lạnh, rễ mới không ra được, năm sau cây phát triển chậm. Khi thu hoạch đào gốc cây lên, thu nhặt hết các rễ cây dùng làm thuốc, còn gốc cây dùng làm giống. Nếu đã có giống rồi nhưng không trồng kịp, thì chọn nơi râm mát, xếp giống rải ra phủ một lớp đất bằng nửa chiều cao của miếng giống, trên phru rơm rạ, cỏ khô để che nắng, giữ ẩm cho giống, nếu thời tiết quá khô, thỉnh thoảng có thể tưới qua nước vào lớp rơm rạ phủ. Chú ý khi bảo quản giống, nên để nguyên cả gốc cây sau khi thu hoạch và đã cắt hết rễ để làm thuốc.
b.Nhân giống hữu tính:
Trồng bằng hạt. Sau khi trồng mẫu đơn 3 năm, cây ra hoa, mỗi cây có từ 3-5 bông và mỗi bông có một quả, mỗi quả có 3-4 hạt. Cuối tháng 7, quả chín, hái quả về rải ở nơi ẩm mát, sau một tuần quả nứt vỏ, tách vỏ lấy hạt, chọn những hạt tổng hợp, mẩy màu sáng để làm giống.
Bắt đầu từ tháng 2-3. Cuốc lần đầu sâu 70-80 cm, tối thiểu cũng sâu được 40 cm, nhặt hết gạch đá, cỏ dại để sau này không gây trở ngại cho sự phát triển của bộ rễ cây. Đến tháng 5, cuốc đất lần thứ 2, độ sâu như trước. Đến tháng 8 cày lại sâu 33 cm, sau đó đánh thành luống cao 27-33 cm, rộng 1,3-1,7 m, rãnh rộng 33 cm.
Nếu đất trồng thuộc laọi sườn dốc núi mới khai hoang thì tập trung gạch đá ở chân sườn dốc để chống xói mòn.
Thời vụ gieo hạt: Mùa đông nhiệt độ rất thấp nên thời vụ gieo hạt thường vào tiết lập thu. Nếu gieo muộn vào đầu mùa đông, hoặc cuối thu, do thời tiết lạnh, hạt không nảy mầm, không ra rễ. Sang năm hạt thứ ba mới mọc thành cây, như vậy hạt nằm trong đất quá lâu dễ bị hư hỏng. Các tỉnh phía Nam, khí hậu ôn hòa, ấm áp, thời vụ gieo hạt có thể kéo dài đến tháng 11, mùa xuân năm sau cây mọc. Nếu gieo muộn quá cũng không nên, tốt nhất là gieo đúng thời vụ. Lúc gieo, hố cuốc sâu 5 cm, với khoảng cách 17x17 cm, đáy hố san bằng, rải một lượt phân rồi phủ một lớp đất mỏng, mỗi hố gieo 20-40 hạt, trên phru đất dày 3 cm cho bằng mặt luống, trên phủ một lớp rơm rạ mỏng. Mỗi mẫu gieo 5.000 hố. Sau khi gieo 10-15 ngày, nếu thời tiết khô hanh, đất khô nên tưới nước để giữ ẩm, tạo điều kiện cho hạt mau nảy mầm. Sau khi gieo hạt độ 1 tháng, rễ bắt đầu mọc, mùa đông đến rễ đã dài 7 cm. Đến tháng 2-3, bỏ hết rơm phủ mặt luống. Lúc mầm nho lên khỏi mặt đất, cây chỉ có một lá hình tròn, sau nửa tháng mọc tiếp lá thứ hai. Khi cây đã mọc đều, cần nhổ cỏ, xới nhẹ trên mặt luống; chú ý đừng để gãy các mầm, chồi non cần chú ý cho ruộng sạch cỏ. Đến mùa mưa phải chú ý tiêu nước, đừng để nước đọng trên luống và rãnh. Xen giữa các hàng cây nên phủ rơm để chống cỏ và chống mưa làm xói gốc cây.
Trước tiết lập thu chưa cần bón phân thúc, sau lập thu thời tiết lạnh dần, cần bón phân thúc tạo điều kiện cho cây qua đông thuận lợi, mỗi mẫu tưới 1.500-2.500 kg nước phân theo tỷ lệ một phân, sáu phần nước. Sau đó cứ nửa tháng bón một lần, lượng phân ít hơn, đến mùa đông vào khoảng tháng 10-12 bón thêm một lần, mỗi mẫu 1.500 kg. Khi bón phân cần chú ý: không để phân bám vào lá cây và tiếp xúc trực tiếp với rễ, bón phân vào khoảng giữa hai gốc cây, sau khi làm cỏ mới bón phân.
Về mùa hè, thời tiết ấm, cỏ mọc nhiều, nên phủ trên luống một lớp rơm để giữ cho đất mất và chống cỏ. Cây con nếu chăm sóc tốt, năm thứ hai có thể đánh ra trồng, thông thường năm thứ ba mới đánh ra trồng được. Với hai cách nhân giống trên, mỗi cách đều có những ưu điểm riêng. Nếu trồng mẫu đơn trên diện tích rộng, cần nhiều giống, có thể phối hợp cả hai cách nhân giống, nhưng trồng mỗi loại trên các diện tích khác nhau.
2. Trồng sản xuất:
a.Thời vụ:
Tùy từng địa phương,có nơi bắt đầu trồng từ tháng 8-12, nhưng tốt nhất là từ tháng 9-10.Có nơi từ cuối tháng 7 đến tháng 10, tốt nhất là từ tháng 8-9.
b. Cách trồng:
Trồng bằng cây con: cuốc thành hố, hố sâu hay nông là do cây con tốt hay xấu quyết định. Cây tốt, mỗi hố đặt 1 cây, cây xấu đặt 2 cây, cách nhau 10 cm. Khoảng cách 67x50 cm. Khi trồng phải đặt thẳng rễ, lấp đất chặt, khi lấp đất nhấc cây giống lên một ít để rễ được thẳng, sau mới ấn chặt đất, đoạn bỏ một nắm phân khô dầu đã ủ hoai, cuối cùng phủ kín đất, trên rải một lớp rơm rạ hoặc cỏ khô.
- Trồng bằng nấm mốc: Trồng theo khoảng cách cây 83-100 cm, cuốc hố rộng 27 cm, sâu 50 cm, đặt miếng giống cho thẳng rễ vào hố, lấp đất chặt và cũng nhấc cây lên một ít như trên, cuối cùng lấp đất dùng bàn chân giẫm chặt đất và vun đất cao 13-17 cm cho thành từng mô đất nhỏ trên luống; mỗi mẫu trồng hết khoảng 800 miếng giống.
3. Chăm sóc:
a. Làm cỏ, xới đất:
Sau khi trồng, đến mùa động hoặc mùa xuân năm sau, vì mầm còn nhỏ, cây còn yếu nên người ta thường nhổ cỏ bằng tay, đến mùa thu rễ cây phát triển đã dài và nhiều rễ đã bám chặt vào đất, cây đã lớn mới làm cỏ bằng cuốc, và chỉ ủi sâu 3cm. Nếu ruộng nhiều cỏ, mỗi tháng làm hai lần. Năm thứ ba là năm thu hoạch không cần thiết làm cỏ nhiều.
Có thể làm cỏ lần đầu vào mùa xuân, năm thứ hai, xới cách cây 7 cm, để đất được tơi xốp, mầm chồi dễ mọc lên khỏi mặt đất; sau lần này cứ cách nhau khoảng 15 ngày lại làm cỏ một lẫn,hễ thấy ruộng có cỏ là làm; riêng trong thời gian từ tháng 6-9, tùy theo tình hình cụ thể mà làm, lúc này cây đang phát triển dễ gây thiệt hại cho rễ và bộ lá cây.
b. Bón phân thúc:
Phân thường dùng là khô dầu, phân chuồng và phân bắc. Đối với khô dầu và phân bắc, moi hố xung quanh gốc cây rồi bón, còn phân chuồng có thể rải trên mặt đất, rồi lấp phủ đất. Bất kể bón phân gì cũng không nên bón sát gốc cây, phải bón xa gốc cây khoảng 5-7 cm.. Lượng phân bón mỗi lần: 250-350 kg, rồi tăng dần lền 400-500 kg, tốt nhất là sau khi bón 1-2 ngày thì có mưa để phân ngấm được sâu vào đất cho rễ cây hút.
c. Ngắt hoa:
Nếu trồng bằng mầm gốc, sau khi trồng một năm là cây đã có hoa, hoa tiêu hao nhiều chất dinh dưỡng của cây, nên ngắt kịp thời khi thấy xuất hiện nụ. Nếu trồng bằng cây con, năm thứ ba cây mới ra hoa, nếu cần giữ để lấy hạt nhân giống thì thôi, không cần ngắt như trên.
d. Tỉa cành, ngắt lá khô:
Sau mỗi đợt sương muối, mẫu đơn thường có một số lá bị khô héo. Qua mùa đông giá lạnh, một số cành cũng bị khô chết, nên cắt bỏ tất cả những cành khô, thu nhặt hết nm cỏ, phủ đất mùa đông.
Hoa giấy là loài hoa đẹp, biết cách trồng và chăm sóc, cây sẽ cho hoa quanh ...
Cây hoa cát tường có 2 loại: giống hoa kép và giống hoa đơn với nhiều màu ...
Cẩm tú cầu là cây thân mộc, hoa vô tính, lúc đầu hoa màu trắng sau biến ...
Cây hướng dương là một loài thực vật thân cỏ sông lâu năm. Cây dễ trồng và ...
Hoa cảnh có rất nhiều bệnh, do nhiều tác nhân gây bệnh khác nhau: bệnh do nấm, ...
Hoa Đỗ Quyên ngày nay được sử dụng làm hoa tết khá phổ biến. Mùa hoa Đỗ ...
Hoa Đỗ Quyên (Rhododendron) là loại hoa cảnh đẹp được nhiều người ưa chuộng vào dịp tết ...
Mai vạn phúc hay còn gọi là mai tiểu thư , mai chỉ thiên - Tên khoa ...
Cây Mai Hoàng Yến từ xa nó đã thu hút ánh mắt nhìn của người qua đường ...
Khi mùa mưa đến, nhất là lúc giao mùa giữa mùa mưa và mùa nắng là ...
Hiện nay ở Việt Nam, Tulip (hay còn gọi là Uất Kim Hương) được trồng chủ yếu ...
Păng xê là loài hoa lí tưởng nhất để cho các chị em gieo trồng và chăm ...
Huệ tây hiện được trồng bằng củ nên tốc độ nhân giống chậm, cần nghiên cứu những ...
Để nhân giống loài hoa này, người ta có thể gieo bằng hạt, nhưng rất lâu ra ...
Để chăm sóc hoa dừa cạn cũng như các loài hoa hồng, hoa đá, hay hoa lan ...
Nhân giống hoa sen thường dùng phương pháp tách cây nhưng cũng có thể gieo hạt. Có ...
Hoa ngàn sao là loại hoa đẹp trồng cắt cành dùng làm trang trí và làm nền ...
Lay ơn là một trong những loại hoa đẹp và sang trọng nhất hiện nay. Vào dịp ...
Hoa mười giờ là một loại hoa nhỏ, đẹp, thường dùng trồng làm hoa cảnh rất bắt ...
Phong lữ là loại hoa có nhiều màu sắc khác nhau đầy lôi cuốn, thường là màu ...
Huệ là loài hoa đẹp, được nhiều người ưa thích. Tuy nhiên, trong quá trình canh tác ...
Cây đỗ quyên bonsai khi nở hoa rất đẹp nên được nhiều người yêu thích bài trí ...
Một số loài hoa đẹp lại rất có hại đối với sức khỏe của con người nên ...
Muốn có một cành, chậu hay lọ hoa đẹp luôn tươi, mới, lâu tàn để chơi trong ...
Vài viên thuốc Aspirin, vài giọt vodka hay đồng xu sẽ giúp bình hoa ngày Tết luôn ...
Theo Đông y, toàn bộ cây hướng dương được dùng làm thuốc: hoa có tác dụng bổ ...
Cách chọn mua Mai – Cúc cho ngày Tết cần chú ý đến những điều gì, chúng ...
Hiện nay trên thị trường hoa kiểng xuất hiện những chậu lá cây hình trái tim được ...
Cây loa kèn chăm sóc bình thường thì đến tháng 11-12 hàng năm là bắt đầu ra ...
Chắc hẳn ai trong chúng ta cũng bị quyến rũ bởi hương hoa nhài, loài thảo mộc ...
Theo Đông y, hoa mào gà đỏ vị ngọt, tính mát, có công dụng thanh nhiệt trừ ...
Theo các thầy thuốc, các bộ phận của hoa sứ đều có thể dùng làm thuốc như ...
Trên thị trường đang sử dụng rộng rãi giống hoa Đỗ quyên Bỉ. Đây là giống có ...
Cây thục qùy hay còn gọi là cây mãn đình hồng có nguồn gốc từ nước ngoài, ...
Hoa ti gôn không chỉ xuất hiện trong nhiều văn thơ, trồng để trang trí nhà cửa ...
Các loại chậu hoa treo rất phong phú về chủng loại như dừa cạn, dạ yến thảo, ...
Ở Việt Nam, sen cạn được trồng nhiều nơi để làm cảnh, làm rau ăn và làm ...
Từ các kết quả nghiên cứu và trồng thử nghiệm thành công từ nguồn giống nhập nội, ...
Cây hoa hải đường có hoa to, màu đỏ thẫm nhị vàng, lá xanh trông rất bắt ...
Lá và hoa sen được xem như loại dược liệu quý từ xa xưa, trị được nhiều ...
Hoa là một sản phẩm đặc biệt, giá trị của hoa phụ thuộc nhiều vào thời kỳ ...
Hoa Phong Lữ – hay có người còn gọi là Phong Lữ thảo,Thiên Trúc Quỳ – là ...
Hoa dừa cạn có tên tiếng Anh là Periwinkle. Tên tiếng Việt là bông dừa, hoa hải ...
Một bình hoa đẹp không phải là bình hoa cầu kỳ, mắc tiền, xu hướng cắm hoa ...
Ngọc lan hoa trắng là loại hoa mọc nhiều ở các vùng miền nước ta, được trồng ...
Chọn được hoa đẹp, tạo hình cho một bình hoa, lẵng hoa đã khó, muốn hoa được ...
Cây rất dễ trồng bằng cách tách các nhánh mầm từ gốc cây mẹ hay bằng hạt. ...
Cây tường vi có nơi còn gọi là cây Tử vi – là loại cây có sức ...
Hiện nay hạt giống hoa Dạ Yến Thảo chủ yếu được nhập từ nước ngoài như Thái ...
Để chậu hoa hải đường to nhất có thể thì ánh sáng là điều vô cùng ...
Công nghệ bảo quản, gia công, bao bì và trình bày mỹ thuật cho hoa trước khi ...
Khi bạn đi du lịch, đi công tác phải vắng nhà một thời gian dài, trong thời ...
Tất cả chúng ta đều ít nhiều bị Dạ yên thảo (Petunia) mê hoặc bởi vẻ đẹp ...
Có thể trồng quanh năm, tuy nhiên để có hoa đẹp, trồng vào vụ Đông – Xuân ...
Hoa chuông còn có nhiều tên gọi khác nhau như hoa tình yêu (valentine), hoa thánh, tử ...
Cây hoa Trà là loài hoa tết cực kỳ đẹp và quý bởi sự trang trọng cùng ...
Khi người đàn ông tặng cho người mình yêu một bông hoa tulip đỏ, điều đó chứng ...
Tiểu Quỳnh thuộc họ Xương Rồng xuất xứ ở các nước rừng mưa nhiệt đới Nam Mỹ, ...
Hoa là một sản phẩm đặc biệt, giá trị của hoa phụ thuộc nhiều vào thời kỳ ...
Caygiong.org chia sẻ kinh nghiệm hay về trồng và chăm sóc cây hoa dừa cạn từ a-z ...
Cây hoa Càng cua, hay còn gọi là hoa nhật quỳnh, tiểu quỳnh, lan huỳnh, lan càng ...
Hoa anh thảo vốn là hoa dại thường gặp ở các nước ôn đới, giờ đây rất ...
Hoa anh thảo nở vào khoảng tháng 11 năm trước đến tháng 2 năm sau, hoa và ...
Tử đằng có nguồn gốc từ vùng ôn đới nên có thời kỳ nghỉ đông do đó ...
Hoa son môi là loài hoa đẹp có hình thỏi son như môi son thiếu nữ. Hoa ...
Hoa Mẫu Đơn có nguồn gốc ôn đới nên để phát triển tốt tại Việt Nam ...
Cây Hoa Mẫu Đơn mấy năm trở lại đây mới xuất hiện tại Việt Nam, chính ...
Hoa Oải Hương (Lavender) là loại hoa đẹp nhập ngoại với mùi hương thơm đặc trưng, cây ...
Theo quan niệm dân gian, nếu hoa thủy tiên nở đúng chiều 30 Tết trước lễ cúng ...
Cây hoa mào gà ưa nóng, không chịu rét, sinh trưởng trong môi trường không khí khô, ...
Hoa thược dược có màu sắc đẹp, mọc ở đỉnh cành và nách lá, cuống hoa dài. ...
Cây Tiểu hồng môn, Vỹ hoa đỏ, Buồm đỏ. Tên khoa học: Anthurium andreanum , thuộc họ ...
Cây bạch trinh biển được trồng rất nhiều trong trang trí sân vườn bởi đây là cây ...
Thủy tiên là loài cây ưa sáng, ưa ấm và ẩm, chịu ẩm ướt kỵ khô hạn, ...
Hoa hướng dương là loài hoa trang trí ấn tượng, đặc biệt vào dịp tết nên được ...
Cây huỳnh liên hay còn có tên khác ngoài thị trường như cây hoàng yến, cây chuông ...
Trong sa mạc, các cây xương rồng bị khô hạn nhiều ngày, khi có mưa, tất cả ...
Quỳnh sống được rất lâu trong môi trường tự nhiên và chịu khô hạn tốt nhưng không ...
Thông thường gieo hạt trường anh vào tháng 8-9, sau 4 tuần là xuất hiện cây con ...
Sau đợt hoa giấy đầu tiên tàn, sửa lại tàn, nhánh hoặc cây trồng đã lớn cũng ...
Các tỉnh miền nam trồng trong vụ đông xuân, hoặc từ tháng 8 đến tháng 12 âm ...
Thông thường cây Huỳnh anh chủ yếu có màu vàng, muốn cho có nhiều màu sắc phong ...
Cây Ngọc Lan được trồng chủ yếu cho nhu cầu cảnh quan, nơi công sở, trường học, ...
Hoa chuông Sinningia speciosa hay Gloxinia speciosa còn có nhiều tên gọi khác nhau, như hoa tình ...
Cây sứ dễ trồng, khả năng nhân giống nhanh, hoa đẹp, trên một cây có thể ghép ...
Hoa ngũ sắc có tên khoa học Cosmos Bipinnuatus họ Cúc. Cosmos có nghĩa là hài hòa, ...
Một củ giống cho tới 15-17 hoa trong điều kiện chăm sóc tốt, 1-2 hoa trong điều ...
Hoa huệ Hà Lan hay còn gọi là huệ đỏ thích hợp với khí hậu vùng ôn ...
Cây huệ ta có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, nhưng phải thoát nước tốt ...
Layơn được ưa chuộng vì hoa có dáng đẹp, cành dài, cánh mỏng như vành khuyên nhìn ...
Thời gian từ trồng đến ra hoa 2 tháng đối với cây cấy mô và khoảng 5 ...
Đồng tiền là loại hoa có sản lượng và giá trị cao. Ở điều kiện thích hợp ...
Sau trồng 50 – 60 ngày là có thể cho hoa, tuy nhiên nên vặt bỏ 2-3 ...
Hoa Tulip đã trở nên đắt đỏ và đã từng được xếp vào hàng phát triến giống ...
Hoa hướng dương - Pelargonium hortorum Balley thuộc cây thân cỏ sống nhiều năm. Mùa hoa dài, ...
Hoa báo xuân sinh trưởng trong các điều kiện mát ẩm, không phịu nắng, đất tơi xốp, ...
Bón phân vào những ngày nắng ráo và thời điểm thích hợp từ 3-4 giờ chiều. Đối ...
Trong nghề trồng hoa, người ta luôn ưu tiên số 1 cho hoa lay ơn. Vào thời ...
Layơn được ưa chuộng vì hoa có dáng đẹp, cành dài, cánh mỏng như vành khuyên nhìn ...
Xin giới thiệu quy trình sản xuất hoa phăng đã được các nhà khoa học ở Viện ...
Người ta quen gọi cẩm chướng bởi vì hoa có nhiều màu sắc đẹp, giống như bức ...
Kỹ thuật trồng và chăm sóc hoa cẩm chướng. Những điều cần biết để có được những ...
Cẩm chướng thuộc nhóm cây ngày dài vì thế vào những mùa dài ngày năng suất hoa ...
Cát tường là loại hoa thích hợp với thời vụ dài ngày, giờ chiếu sáng tối ưu ...
Cây sứ không kén đất. Các loại đất như đất cát, thịt, thịt nhẹ đều trồng được ...